Miasto czarowne, otoczone najpiękniejszą może w kraju przyrodą, stare, zadumane jakby, z gmachami, na których wyryte przed kilkusetletnie daty. Eliza Orzeszkowa
Zabytki epoki Renesansu
Renesans dotarł na tereny Środkowej i Wschodniej Europy w XVI wieku z Włoch. Na rozwój architektury renesansowej na Litwie miał wpływ ślub Zygmunta I Starego z Boną Sforzą. Bona ściągnęła do Wilna najlepszych włoskich artystów, którzy przyczynili się do rozkwitu kultury, nauki, malarstwa, architektury, sztuki kulinarnej itd.
W tym okresie Wilno przeżyło apogeum rozwoju. Były zakładane szkoły, warsztaty rzemieślnicze, drukarnie, np. w 1522 roku została wydana pierwsza książka na terenach Wielkiego Księstwa Litewskiego, w 1579 roku założony Uniwersytet Wileński, 1503-1522 roku Wilno opasane murami obronnymi, w 1536 roku – zbudowany pierwszy most przez Wilię, zwany „Zielonym mostem”, też powstał pierszy wodociąg.
* * *
Zamek Dolny
Siedziba wielkiego książąt i rezydencja królewska, przypominająca okres panowania Zygmunta Starego i Bony Sforzy oraz Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny. W XVI w. wzniesiony wspaniały pałac z attykami w stylu włoskim. Zamek został zniszczony i spustoszony podczas najazdu wojsk moskiewskich w poł. XVII w.
Dzisiaj na zamku dziła Muzeum Narodowe. W Muzeum Narodowym – Pałacu Wielkich Książąt Litewskich można obejrzeć dwie ekspozycje stałe, które odzwierciedlają funkcje historycznej rezydencji.
http://www.valdovurumai.lt/pl
Kościół św. Michała
Najcenniejszy zabytek renesansowy w Wilnie, „wyróżnia się subtelnością, jest to łagodna piosenka w porównaniu z orkiestrą jaką nas zalewa barok” (prof. USB Juliusz Kłos). Ufundowany przez kanclerza Leona Sapiehę na pocz. XVII w. jako mauzoleum jego rodziny. M. in. swój pałac przeznaczył na klasztor bernardynek. Kiedyś w kościele wisiał obraz Matki Boskiej Sapieżyńskiej z XVI w., obecnie znajduje się w Katedrze. Dzisiaj kościół jest zamknięty.