Czy wiesz, że …

 

… 2009 rok – Wilno jest Stolicą Kultury Europejskiej. Z tej okazji stworzono program „Kultura Na Żywo 2009“, organizuje się mnóstwo imprez, koncertów, spektakli itd.

… Patron i herb Wilna – św. Krzysztof – na polu czerwonym święty Krzysztof niesie na barkach Dzieciątko Jezus. Dewiza herbowa z napisem Unitas, Justitia, Spes (Jedność, Sprawiedliwość, Nadzieja). Jest patronem podróżnych, symbolem wierności wierze katolickiej.

… Nazwa Wilno pochodzi od rzeki Wilenki, bo, prawdopodobnie, na tej niedużej rzeczułce powstały pierwsze osady ludzi.

… Wilno – miasto pagórków i zieleni. „Wilno, które w lasach siedzi, jak wilk pośrodku żubrów, dzików i niedźwiedzi” (A. Mickiewicz „Pan Tadeusz”). Wokół miasta roztacza się pagórkowaty północny krajobraz „otoczony najpiękniejszą może w kraju przyrodą”. Ponad 46 % miasta zajmują parki, lasy.

… Wilno – miasto królów, nie należało do miast hanzeatyckich, jak np. Ryga (założona w 1201 roku), to miasto książęce, centrum życia kulturalnego i duchowego.

… Wilno – zwane „małym Rzymem“, to największe miasto barokowe na północ od Alp. Architektura barokowa dotarła w XVII i XVIII w. po licznych wojnach i pożarach. Cz. Miłosz we wspomnienach pisał, że „nie spotkałem już nigdzie takiego baroku, takich wód przeźroczystych i takich obłoków“.

… Miasto wielowyznaniowe, od wieków mieszkają katolicy, prawosławni, muzułmanie, wyznawcy judaizmu itd. Różnorodność religijną dopełnia wielojęzyczność wilnian, zazwyczaj posługujemy się kilkoma językami – litewskim, polskim, rosyjskim itd.

… Wilno – miasto kościołów, liczy ponad 40. Chociaż w Wilnie znajduje się ponad 10 cerkwi, kienesa (karaimski dom modlitwy), synagoga i 2 świątynie luterańskie.

… Wilno – miasto aniołów, J. Brodski, który kiedyś mieszkał w Wilnie, mówił, że to „miasto nieprzeliczonych aniołów na dachach nieprzeliczonych kościołów“.

… Wilno – „litewska albo północna Jerozolima“, m. in. kiedyś w Wilnie było aż 105 synagog, tzw. domów modlitwy. Stało się jednym z centrów judaizmu.

… Wilno – miasto zróżnicowane pod względem narodowościowym (2013): Litwini (63,2 %), Polacy (16,5%), Rosjanie (12 %), Białorusini (3,5 %) inne narodowości (4,8 %).

… Wilno – „miasto pogranicza, łączy zachód i wschód, zróżnicowane kulturowo regiony“ (poeta T. Venclova).

… Wilno – kolebka romantyzmu. W 1822 roku drukarnia J. Zawadzkiego wydaje I tom poezji Adama Mickiewicza.

… W 1854 roku w Wilnie odbyła się premiera opery Stanisława Moniuszki „Halka”.

… w 1536 roku przerzucono pierwszy most przez Wilię, zwany Zielonym. Kiedyś za przejście przez most płacili „mostowe”.

… W Wilnie znajdują się 84 mosty, 14 z nich jest przerzucone przez Wilię.

… XVI wiek – był „złotym wiekiem”, zwany też „czasy Zygmuntowskie”. W tym okresie Wilno było jednym z największych miast na terenie RP. Zbudowano fabrykę papieru, hutę szkła, odlewnię armat i szpitale.

… Wilno – pierwsze miasto w Wielkim Księstwie Litewskim, które w 1387 roku (tuż po chrzcie) otrzymało prawa magdeburskie.

… W 1501 roku uruchomiony system wodociągowy w Wilnie.

… W 1522 roku w Wilnie wydana pierwsza drukowana książka na Litwie. Wydrukował ją Franciszek Skoryna – ojciec białoruskiego piśmiennictwa i drukarstwa.

… W 1563 roku w Wilnie ogłoszono wolność wyznania, dzięki czemu Litwa stała się ośrodkiem tolerancji.

… Wilno – największe miasto litewskie, liczy 523 tys. mieszkanców (2013).

… Od 1994 roku Wilno wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.

… Powierzchnia Starówki – 351 ha, ponad 1 500 zabytków.

… Powierznia Wilna – 401 km², gęstość zaludnienia 1382,9 os./km² (2013 r.)

… Na terenie Wileńszczyzny Polacy posługują się dialektem, tzw. „gwarą wileńską”. Mieszkańca Wileńszczyzny poznaje się po „śpiewnej i rzewnej wymowie”, po wymawianiu twardego „ł”, przedniojęzykowe wymawianie miękkich spółgłosek ć, ś, ź, przy jednocześnie dużej liczbie naleciałości języka rosyjskiego i litewskiego. Mamy też swoje słownictwo, które jest zrozumiałe tutaj mieszkającym Wilniukom albo Kresowiakom.

… Wilno ma 7 wyższych uczelni państwowych: Uniwersytet Wileński, Wileński Uniwersytet Pedagogiczny, Wileński Uniwersytet Techniczny im. Gedymina, Uniwersytet Prawa im. Michała Romera, Akademię Sztuk Pięknych, Akademię Muzyczną i Akademię Wojskową.

… Wilno przyciąga ok. 80 % turystów, odwiedzających Litwę.

… Wilno – miasto wielu słynnych Polaków, miasto P. Skargi, pierwszego rektora Wileńskiej Akademii. Miasto Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Józefa Ignacego Kraszewskiego, Filomatów i Filaretów. Miasto Gałczyńskiego, Czesława Miłosza, który pisał „nigdy od ciebie, miasto, nie mogłem odjechać (…)“. Miasto Moniuszki, akurat, w Wilnie odbyła się premiera jego opery „Halka“. Miasto Piłsudskiego, bo Wilno bardzo kochał i mówił, że „całe piękno mej duszy przez Wilno pieszczone“. Miasto św. Faustyny Kowalskiej, Miłosierdzia Bożego, bo w Wilnie znajduje się oryginał obrazu „Jezu, ufam Tobie“. Miasto Matki Boskiej z Ostrej Bramy – sanktuarium pod otwartym niebem …